Lại
Nguyên Ân
Bút
danh khác : Vân Trang , Ngân Uyên,
Tam Vị , Nghĩa Nguyên.
Quê
quán làng Phù Đạm xã
Phù Vân huyện Kim Bảng tỉnh Hà
Nam, tốt nghiệp Đại học Tổng
hợp Hà Nội, 1968.
Biên
tập sách văn học nhà xuất
bản Tác Phẩm Mới (nay là nxb.
Hội Nhà Văn).
Hội
viên Hội nhà văn VN.
Hoạt
động chủ yếu là
phê bình, nghiên cứu văn học,
biên dịch thông tin lý luận
văn hoá văn nghệ.
Có
bài đăng báo từ 1972.
|
Dư
luận nữ quyền tại Huế
Các
trường phái nghiên cứu văn học
Âu Mỹ thế kỷ XX
Phê
bình và tiểu luận
Các
bài giảng về tư tưởng phương
Đông,
Trần Đình Hượu
Biên
niên hoạt động Hội nhà văn
Việt Nam
Tập
4
(1996-2001)
Biên
niên hoạt động Hội nhà văn
Việt Nam
Tập
3
(1986-1995)
Phan
Khôi: Tác phẩm đăng báo
1917-1924
Phan
Khôi: Tác phẩm đăng báo
1948-1958
Biên
niên hoạt động Hội nhà văn
Việt Nam
Tập
2 (1976-1985)
PHAN
KHÔI:
ẢNH
HƯỞNG KHỔNG GIÁO
Ở
NƯỚC TA
Phan
Khôi: Tác phẩm đăng báo
1938-1942
****
NGHIÊN
CỨU VĂN BẢN
TIỂU
THUYẾT “SỐ ĐỎ”
TỪNG
ĐOẠN ĐƯỜNG VĂN
Biên
niên hoạt động văn học Hội
nhà văn Việt Nam
TÌM
LẠI DI SẢN
LỜI
DẪN
Cuốn
sách này là tập tiểu
luận-phê bình thứ năm của
tôi, kể từ sau các cuốn “Văn
học và phê bình”
(1984),
“Sống
với văn học cùng thời”
(1997, 2003), “Đọc
lại người trước, đọc
lại người xưa” (1998),
“Mênh
mông chật chội…”
(2009). Được tập hợp trong cuốn
này là một phần những bài
viết của tôi từ dăm năm
nay, cũng có đôi bài từ
những năm xa hơn, mới tìm lại
được.
Ai có kinh nghiệm
làm sách đều biết, những
bài viết khác nhau rất khó
hợp thành một kết cấu chặt
chẽ khi bị tập hợp vào trong
cùng một cuốn sách. Tác giả
cuốn này chỉ xếp các bài
viết khác nhau của mình vào
một số nhóm nhất định,
nhưng vẫn không quên đây là
những bài viết vốn độc
lập với nhau.
Một
nét có thể là tương đối
chung cho phần nhiều các bài viết
trong cuốn này là việc tác
giả của nó quan tâm đến
văn học Việt Nam như một loại
di sản. Mối lo ngại về sự mất
mát đã và đang xảy ra
trong loại hình di sản này hầu
như đã là một thứ “cảm
hứng” cho những tìm tòi của
tác giả trong những bài viết
khác nhau, nhắm vào những tác
giả, tác phẩm, sự kiện văn
học hồ như đã hoặc đang
bị lãng quên. Tên gọi “Tìm
lại di sản” đặt cho
cuốn sách này là có nguồn
từ đấy.
Tìm
về di sản, tiếp cận khảo sát
các dữ kiện văn học của
quá khứ gần xa hơn là của
đương đại, tuy vậy, tác
giả vẫn tự cảm thấy chất
phê bình không hề phai nhạt
trong ngòi bút mình. Bạn đọc
sẽ thấy: không chỉ thảo luận
về văn chương đương đại
mới là phê bình. Tác giả
gọi đây là một cuốn tiểu
luận-phê bình chứ không gọi
là một cuốn tập hợp các
bài nghiên cứu, là với dụng
ý ấy.
Tác
giả mong rằng, trong tay bạn đọc,
đây sẽ là một cuốn sách
có ích.
Hà
Nội, tháng Năm 2012
LẠI
NGUYÊN ÂN
|
Đời
sống văn nghệ ở miền Bắc
VN qua báo chí đương thời
LỜI
DẪN CHUNG – Khoảng
năm 2006, tôi đi tìm đọc
lại và ghi chép hệ thống
những tài liệu liên quan đến
việc thành lập Hội Nhà Văn
Việt Nam, nhằm tiến tới biên
soạn một cuốn sách mang tính
văn học sử về đời sống
văn học ở miền Bắc VN từ
sau kháng chiến 9 năm (1946-1954). Sau gần
1 năm làm việc theo hướng ấy,
tôi làm được một tổng
mục các bài đăng trên các
ấn phẩm dạng báo chí xuất
bản ở miền Bắc trong 5 năm, từ
1954 đến 1958.
Năm
2008, khi tôi nhận lời soạn bộ
“Biên niên hoạt động của
Hội nhà văn Việt Nam”, tôi
đã đề ra một cách viết
khác, chứ không dùng bộ thư
mục tư liệu ghi chép hồi 2006
nữa. Tuy vậy, kinh nghiệm ghi chép
tập Thư mục kia cũng đã
giúp tôi khá nhiều để
biên soạn cuốn “Biên niên…”
này.
Hiện
nay cuốc “Biên niên…” đã
ra mắt tập 1 (bản in giấy “Biên
niên hoạt động văn học Hội
nhà văn Việt Nam, tập 1: 1957-1975”,
mỗi cuốn dày 1120 trang khổ 16x24
cm, Hội nhà Văn VN in 1.000 cuốn, in
xong và phát hành tháng 12/2013).
Tuy vậy,
tôi nghĩ tập thư mục này
vẫn có ích cho những ai quan tâm.
Khi đi tìm đọc một khu vực
tài liệu nào đó, nếu ta
có được ai đó chỉ
cho một vài dữ kiện, ta sẽ
thấy như có được một
vài thứ làm vốn ban đầu,
mặc dù về sau, khi đã thành
chuyên gia về khu vực này, ta sẽ
thấy mấy chứng từ kia chỉ là
những cái rất nhỏ.
Bởi
vậy, tôi quyết định công
bố lên mạng thư mục ghi chép
hồi 2006, tạm đặt tên là
“Đời sống văn nghệ ở
miền Bắc Việt Nam qua báo chí
đương thời”. Việc ghi chép
ở dạng thư mục này tất
nhiên còn thiếu thốn rất
nhiều. Song chắc hẳn sẽ có ích
dù nhiều dù ít.
Hà
Nội, 12/8/2014
LẠI
NGUYÊN ÂN
|
Phan
Khôi: Tác phẩm đăng báo 1937
Phan
Khôi: Tác phẩm đăng báo 1936
Phan
Khôi: Tác phẩm đăng báo 1935
Phan
Khôi: Tác phẩm đăng báo
1933-1934
Trần
Văn Thùy, Nhật ký - Thanh Niên
Xung Phong
Lưu
Trọng Lư, Tác phẩm
Vũ
Bằng: Các tác phẩm mới tìm
thấy
Phan
Khôi: Tác phẩm đăng báo 1932
Mênh
mông chật chội ...
Đọc
lại người trước, đọc lại
người xưa
Sống
với văn học cùng thời
Nghiên
cứu văn bản tiểu thuyết Giông
Tố
của Vũ Trọng Phụng
Phan
Khôi Viết và dịch Lỗ Tấn
Phan
Khôi - Tác phẩm đăng báo 1928
Phan
Khôi - Tác phẩm đăng báo 1929
Phan
Khôi - Tác phẩm đăng báo 1930
Phan
Khôi - Tác phẩm đăng báo 1931
Văn
học và phê bình
Tư
liệu Thảo luận 1955 về tập thơ
Việt
Bắc
Hệ
thống thể loại văn học ở Việt
Nam từ sau
1945
đọc:
|
Phan
Khôi và cuộc thi Quốc sử của
báo Thần Chung, Sàigòn 1929
Sự thể là, khi xem lại
diễn tiến cuộc thi quốc sử được
nhật báo Thần chung tổ chức
trong năm 1929, người nghiên cứu
hẳn phải nghĩ rằng cuộc thi này,
từ ý đồ đến việc
triển khai, không thể thiếu sự
tham gia của những nhà báo khi đó
đang bỉnh bút hay trợ bút cho
toà soạn nhật báo này ở
Sài Gòn, ví dụ Phan Khôi, Bùi
Thế Mỹ, Đào Trinh Nhất, Ngô
Tất Tố, v.v…
Đọc
tiếp
|
Cuộc
thi Quốc sử của báo Thần Chung
Cuộc
thi quốc sử được báo Thần
chung mở ra từ đầu tháng
7/1929, theo thời hạn thì kéo dài
đến đầu tháng 12/1929, song không
biết vì một lý do nào đó,
của cuộc thi này hình như đã
không có việc chấm và trao
giải thưởng. Tuy nhiên trong việc
tổ chức cuộc thi này, các phần
việc như đề xuất ý tưởng,
viết các bài thông báo, soạn
các bản sự tích 30 nhân vật
Việt sử,… chắc hẳn phải
do những người am tường sử
học trong và ngoài toà soạn
như Bùi Thế Mỹ, Phan Khôi, Ngô
Tất Tố, v.v… thực hiện.
Đọc
tiếp
|
Liệu
có thể xem Phan Khôi (1887-1959) như
một tác gia văn học quốc ngữ
Nam Bộ?
Điều
nêu ra ở nhan đề bài này,
sở dĩ phải đặt như một
nghi vấn hơn là một khẳng định,
bởi vì người viết những
dòng này cũng như các đồng
nghiệp trong giới nghiên cứu không
thể không phải đương diện
với một tập quán, tuy không mấy
"khoa học" nhưng khá thông
dụng trong việc biên soạn các
bộ địa chí văn hoá hiện
nay ở các tỉnh thành trong hầu
khắp nước ta (những bộ địa
chí thường được xếp
vào loại công trình cấp quốc
gia, thường được cấp tiền
tỉ từ ngân sách công), theo đó
căn cứ để tính một tác
gia văn học vào trong số tác
gia của địa phương mình
thường là : a/ quê quán
(thường tính theo quê cha, đôi
khi xét thêm đến thuộc tính
quê mẹ) , và b/ trên thực tế
có sống và hoạt động văn
học tại địa phương....
Đọc
tiếp
|
Mênh
mông chật chội, chật chội mênh
mông
Chuyện
một cơ quan chức năng ở địa
phương nọ yêu cầu kiểm điểm
một nhà văn đang cư trú tại
địa phương mình vì nội
dung một tác phẩm mới xuất bản
của nhà văn ấy, chẳng hiểu
sao cứ từng lúc từng lúc gợi
thức trong tôi nhiều việc cũ, nối
lại nhiều suy nghĩ vẫn bỏ dở,
những điều tưởng chừng rất
ít liên quan nhau...
Đọc
tiếp
|
Những
bài viết gần đây
Nghe
Lại Nguyên Ân nói chuyện:
với Thụy Khuê
về đề nghị chuyển các hội
văn học nghệ thuật về đời
sống dân sự
về hoạt động
báo chí của Phan Khôi ở Nam Kỳ
về hoạt động
của Phan Khôi trên các báo Thần
Chung, Phụ Nữ Tân Văn và Trung Lập
về hội thảo
thơ Bích Khê
Sách
đã in
|