|
NHẬT KÝ
(PHẦN VIẾT TRƯỚC KHI ĐI THANH NIÊN XUNG PHONG) LỜI DẪN – Sau khi sách “NHẬT KÝ THANH NIÊN XUNG PHONG” của Trần Văn Thùy được in ra, tôi có xem kỹ lại các sổ ghi chép của Trần Văn Thùy và thấy còn những phần không thuộc “Nhật ký thanh niên xung phong” nhưng là nhật ký Trần Văn Thùy ghi từ trước giai đoạn chuẩn bị gia nhập lực lượng TNXP. Có lẽ Trần Văn Thùy ghi nhật ký từ khá sớm, và một số đoạn còn tìm thấy hẳn cũng chỉ là một phần nhỏ trong những nhật ký anh đã ghi. Phần nhật ký tìm thấy thêm này là phần ghi từ 11/5/1964, khi Trần Văn Thùy đang trải qua những ngày tháng cuối cùng của cuộc đời học sinh phổ thông, cho đến 10/6/1965, liền ngay trước phần ghi mà tác giả đã đưa vào “Nhật ký TNXP”. Các ghi chép cho thấy trong những ngày cuối cấp 3, Trần Văn Thùy vẫn là một học trò chăm học, học giỏi, nhưng những khó khăn do hoàn cảnh bên ngoài bắt đầu lộ rõ. Anh bị nhà trường hạ điểm một môn – môn thể dục, – để tạo lý do không đưa anh vào danh sách học sinh xuất sắc được phần thưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh; lý do là Thùy là con địa chủ, và nhà trường xử lý như vậy là để thể hiện lập trường giai cấp trong quản lý giáo dục. Tiếp theo, Thùy nộp đơn thi vào ngành Toán trường Đại học tổng hợp Hà Nội; Thùy lên Hà Nội dự thi, tự thấy bài thi của mình là tốt. Nhưng kết quả thì Thùy đã lường trước: anh bị đánh trượt. Ít lâu sau, Thùy nộp đơn thi vào trường Trung cao cơ điện, anh làm bài tốt, và được trường gửi giấy báo trúng tuyển. Nhưng cái giấy đó không giúp anh nhập trường, vì những thủ tục thiết yếu để nhập học đã không thể thực hiện được. Đơn giản là cần có ý kiến địa phương nơi cha mẹ anh cư trú, – phải có xác nhận “đồng ý cho đi học trung cấp chuyên nghiệp” do chính quyền xã viết, ký và đóng dấu thì mới được làm thủ tục chuyển hộ khẩu, chuyển tiêu chuẩn lương thực về trường… Đau xót vì thất bại, nhưng Thùy không nản, lại đi thi một lần nữa… Từ khi học xong phổ thông cấp 3, Thùy chỉ còn cái tư cách một cư dân tại thị xã Phủ Lý. Anh xin việc làm tại những cơ sở sản xuất, công tác khác nhau, sinh hoạt trong Đoàn thanh niên thị xã. Rồi chiến tranh phá hoại bằng không quân lan rộng ra miền Bắc khiến cuộc chiến tranh đã khởi lên ở miền Nam giờ đây càng trở nên rõ rệt hơn. Trong óc Thùy nảy ra ý nghĩ: chiến tranh cũng là một cơ hội… Anh đang có nhu cầu tiến thủ, sau khi đã tốt nghiệp phổ thông, đã tự thấy ở mình mộ tiềm lực trí tuệ nhất định… Anh đã đầu đơn nhập ngũ, vào quân đội. Nhưng dạo đó, lý lịch con địa chủ cũng khiến anh không thể thành quân nhân… Chính tất cả những tình tiết này sẽ dẫn đến việc Trần Văn Thùy chỉ còn một vài lựa chọn ít ỏi. Và anh đã quyết định tham gia lực lượng Thanh niên xung phong… Phần nhật ký “nằm ngoài” giai đoạn tham gia TNXP, thật ra, vẫn gắn với nó, vì vẫn là nói về cuộc sống của một con người. Tôi đặt phần nhât ký này như một đoạn riêng, để phân biệt với phần đã in thành sách. Nếu có dịp in lại, húng tôi sẽ gắn cả 2 phần làm một. Hà Nội, 10/10/2012 LẠI NGUYÊN ÂN
ảnh chụp khoảng 1964-65
|
