|
TẠI HÀN LÂM VIỆN PHÁP Nhân có mấy ghế bị khuyết nên ngày 2 Juillet vừa rồi ở Viện Hàn lâm Pháp có mở cuộc bầu các ông Hàn mới. Edmond Jaloux, tác giả quyển La chute d' Icare vừa xuất bản, được bầu kế vị cho nhà tâm lý tiểu thuyết Paul Bourget đã từ trần. Jaloux, ngoài nhà viết tiểu thuyết, còn là một tay bỉnh bút có giá trị cho báo Les Nouvelles Littéraires. Joseph de Pesquidoux, nhà văn ưa tả những cảnh thôn dã mộc mạc, được bầu ngồi vào ghế của nhà viết sử Jacques Bainville tạ thế vài tháng trước đây.
*** Hàn lâm Viện! Cái biểu hiệu rực rỡ trang nghiêm của nền văn học Pháp ấy mấy năm về sau đây dường như bước dần vào cảnh suy vi. Cái uy thế thuở Racine, Molière, Voltaire cho đến Victor Hugo, ngày nay muốn chừng không còn nữa. Vào các thuở ấy, các văn hào đứng vào bậc nhất trong nước đều lấy sự mang cái danh hiệu “bất tử” làm một điều vẻ vang cho mình và cho Tổ quốc. Các ngài thế nào cũng vận động để vào cho được Viện Hàn lâm. Nhưng ngày nay, hầu không thế nữa. Người ta không phải là không còn tin cậy nơi Viện, nhưng người ta không cho sự được làm ông Hàn là vẻ vang. Sự vẻ vang là do ở tài mình gây nên, do ở tác phẩm của mình gây nên. Cho nên hiện nay chúng ta thấy ở Pháp có nhiều nhà văn không những đứng vào bậc nhất trong nước mà cả trên thế giới nữa, vậy mà họ có chân trong Viện Hàn lâm đâu. André Gide, Jules Romains, và Henri Barbusse vừa tạ thế, đều thuộc về phái văn hào độc lập ấy. Thành thử phần nhiều các ông Hàn ngày nay chỉ vừa có một cái giá trị tương đương. [a] Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 4 (22 Août 1936), tr. 1. Chú thích [a] Bài này không ký tên tác giả; về nguyên tắc tác quyền là thuộc tòa soạn, tức là do chủ bút Phan Khôi viết.
|