|
VIỆC TÒA SOẠN TIỂU DẪN – Đối với việc sưu tầm tập hợp tác phẩm đăng báo của Phan Khôi, thời gian ông không chỉ viết bài mà còn làm các công việc của Tòa soạn những tờ báo nhất định, rõ ràng cần phải được tiếp cận khác với thời gian ông chỉ góp mặt với các báo với tư các người cộng tác. Cụ thể là khi ông làm chủ bút Phụ nữ thời đàm (1933-34), Tràng An (1935-36), chủ nhiệm kiêm chủ bút Sông Hương (1936-37) thì phạm vi tác phẩm (đơn vị tác phẩm ngôn từ có thể gồm từ một câu đến những bộ trứ tác hàng ngàn trang) ông viết và đăng không chỉ gồm các bài báo, mà còn các mẩu tin, các lời giao tiếp của tòa soạn với nhiều giới liên quan: các tác giả cộng tác với báo, các tác giả và nhóm tác giả gửi bài “lai cảo” đến tòa soạn, các tác giả gửi sách tặng tòa soạn với dụng ý được báo giới thiệu, phê bình, rồi các khách hàng mua báo với nhu cầu ít nhiều khác nhau… Những tờ báo mà Phan Khôi từng làm chủ bút đều là những báo tư nhân cỡ nhỏ, tòa soạn rất ít nhân viên, bởi vậy có thể nói hầu hết các thông tin giao tiếp các loại kể trên đều do tay viên chủ bút viết ra; ngay khi giao cho một ai đó thì rốt cuộc mọi văn bản lớn nhỏ đều qua tay chủ bút rồi mới đến được nhà in. Bởi lý do ấy, tôi tập hợp vào sưu tập này những đơn vị tác phẩm rất nhỏ mà theo tôi, Phan Khôi đã viết. Những tác phẩm cỡ nhỏ này, theo tôi, sẽ cho các giới nghiên cứu và những ai quan tâm biết thêm nhiều điều, không chỉ về tác gia Phan Khôi trong vai trò một người điều hành một cơ quan ngôn luận, mà còn cho biết nhiều thông tin khác, về muôn mặt cuộc sống đương thời. – N. B. S.
Hoàng Việt hộ luật (Code civil de l’ Annam) quyển nhất của Bộ Tư pháp Nam triều, do nhà in Phúc Long ấn hành, nói về các điều lệ hộ luật từ nay sẽ thi hành ở Trung Kỳ. ‒ Hoàng Việt hộ luật quyển nhất, chia làm nhiều thiên, mỗi thiên chia làm nhiều chương, rất rõ ràng, dễ hiểu. Sách có ba phần: chữ Pháp, chữ Quốc ngữ, và chữ Hán, rất tiện cho người đọc. Chúng tôi xin có lời trân trọng cảm ơn Bộ Tư pháp và giới thiệu quyển Hoàng Việt hộ luật với bạn đọc.
‒ Một tập dày 80 trang, đề là Chấn hưng công thương quảng cáo, của ông Lê Quế, chủ nhiệm Kinh tế tân văn tặng, nói về sự ích lợi , cách tổ chức, các mánh khóe của nghề quảng cáo. Sách viết rất rõ ràng phân minh, nhà buôn nào cũng nên có một quyển. Sách này biếu không.
‒ Thiên diễm tuyệt một tập thơ của ông Đỗ Huy Nhiệm mới xuất bản, dày 64 trang, không đề giá, di hiệu Hội Ký ở Nam Định in và phát hành. Sách in bằng giấy bản, đóng theo kiểu sách chữ nho, trông ngồ ngộ rất nên mua. Ông Đỗ Huy Nhiệm hẳn đối với trong làng thơ không là người lạ; chúng tôi xin giới thiệu quyển Thiên diễm tuyệt của Đỗ Huy Nhiệm với bạn đọc. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 22 (2 Janvier 1937), tr. 2. CÙNG CÁC ĐẠI LÝ Hết năm rồi, có nhiều nhà đại lý chưa làm relevé [a] trả tiền cho bản báo, như thế thiệt hại cho đường tài chánh của chúng tôi nhiều lắm. Vậy xin nhắc các ngài mau mau tính trả cho chúng tôi. Quý hiệu dưới đây kể từ Août 1936 đến nay 5 tháng chưa trả đồng nào: M.M. Hứa Thanh (ở Hongay), Tiến Ích (Thái Bình), Hoàng Văn Khương (Laokay), Lê Sĩ Ngữ (Yenbay), Nguyễn Tiến Khoát (Langson), Trần Khánh Em (Đồng hới), Nguyễn Cảnh Lâm (Dalat), Hồng Điểu (Soctrang), Trần Văn Chẩn (Long xuyên), Nam cường thơ xã (Mỹ Tho), Lâm Đại Minh (Camau), Việt Hoa (Vientiane), Nguyễn Văn Dinh (Quảng trị). Quý hiệu dưới đây từ Septembre 1936 đến nay 4 tháng chưa trả đồng nào: Vĩnh Hưng (Savannakhet), Nguyễn Thanh Bạch (Bacliêu), Trần Thị Thanh (Tourane). Ngoài ra còn nhiều nhà từ tháng Novembre 1936 đến nay 2 tháng chưa trả. Tính phỏng số các ngài thiếu hết thảy có tới ba bốn trăm đồng. Nếu để chậm thêm một ngày là bản báo chịu thiệt một ngày. Vậy xin gởi trả gấp cho. Chúng tôi đã có viết thơ cho từng nhà rồi mà không thấy đáp phúc gì cả. Cực chẳng đã phải để lời trên báo, xin các ngài thứ cho. S. H. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 22 (2 Janvier 1937), tr. 4. Chú thích [a] relevé (chữ Pháp): bản kê. ĐI HỌC ĐI THI Tên tập “Ký ức lục” của một vị lão nho, sẽ đăng Sông Hương số tới. Ấy là một cái tác phẩm rất có giá trị, vẽ ra cái xã hội thi cử hồi trước, làm nó sống lại ở dưới mắt chúng ta ngày nay. Hỡi anh em thanh niên, nên đón mà đọc nó. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 22 (2 Janvier 1937), tr. 4.
CÙNG BẠN ĐỌC DÀI HẠN Thế là chúng ta đã bước sang đầu năm 1937 rồi. Ba tiếng “đầu năm 1937” làm cho chúng tôi cũng như cho các bạn yêu quý sực nhớ rằng tờ báo nầy ra đời chả mấy chốc mà đã được năm tháng. Năm tháng, đối với một tờ như tờ Sông Hương chỉ sống cậy ở sức mình, nếu nó không được các bạn giả tiền sòng phẳng, thì cái sống ấy chắc hẳn phải là khó khăn. Thực vậy, như chúng tôi đã có lần rao, còn đến hai phần ba bạn mua báo dài hạn chưa giả tiền, như thế thiệt hại cho chúng tôi quá. Đầu năm phải vui vẻ, hăng hái làm việc, ấy là câu người ta thường dạy. Vậy các bạn cũng nên làm cho chúng tôi vui vẻ, hăng hái mà làm việc đi chứ. Trong các bạn còn ai chưa giả tiền thì xin mau mau gởi [….] chúng tôi lấy làm [….] [a] Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 22 (2 Janvier 1937), tr. 5. Chú thích [a] Hai chỗ này báo rách, mất chừng 2 dòng. TIN LÀNG BÁO ‒ Báo Việt Nam của ông Nguyễn Phan Long ở Sài Gòn, vài ngày sau sự thất bại của ông nầy trong cuộc bầu cử đại biểu Việt Nam tại thượng hội đồng thuộc địa, đã bị chánh phủ rút giấy phép. ‒ Lại tờ Dân quê xuất bản ở Hà Nội, do ông Lê Diễm sáng lập, ông Phan Trần Chúc chủ trương, vừa ra được ba số, thì kế hôm thứ sáu 25-12-36, số thứ tư vừa in xong ở nhà in chở về, bỗng có nhà chức trách đến tịch thu tất cả báo và đưa xem bản nghị định thu hồi giấy phép của quan Toàn quyền. Thế là Dân quê chết. Chúng tôi xin có lời chia buồn cùng hai bạn đồng nghiệp Việt Nam và Dân quê. ‒ Tiếng trẻ, tuần báo ra ngày thứ ba, ở Hà Nội, do ông Phạm Hữu Ninh quản đốc, đã ra số 1 ngày 22-12-1936. Mỗi số 0$03. Nhà báo: 4 Rue Bouret Hà Nội. Một tờ báo chú trọng về chánh trị, kinh tế, xã hội rất nên đọc. ‒ Chúng tôi lại vừa nhận được tin, ở Huế đầu năm 1937, thêm được hai tờ báo mới: 1/ Kinh tế tân văn, tuần báo "chú trọng về thực nghiệp, chấn hưng nông công thương", do ông Lê Quế làm chủ nhiệm. Nhà báo: 57 đường Gia Hội. Muốn biết rõ Kinh tế tân văn sẽ là tờ báo thế nào, bạn đọc xem bài "Đôi lời tâm huyết" của báo ấy, cậy đăng trong số nầy. 2/ Nhành lúa, tuần báo "xã hội văn chương lấy sự binh vực anh em nghèo khổ làm tôn chỉ", sẽ ra đời ngày 11-1-37. Nhà báo: đường Jules Ferry, Huế. Thế là từ nay, thêm hai bạn đồng nghiệp mới nầy, đàn ngôn luận chốn Huế kinh đô không còn ai bảo được là hiu quạnh. Chúng tôi xin giới thiệu hai tờ Kinh tế tân văn và Nhánh lúa với bạn đọc. S. H. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 22 (2 Janvier 1937), tr. 7. ‒ Le Petit Haїphonais, tên một tờ tuần báo chữ Pháp mới xuất bản ở Hải Phòng, dưới quyền giám đốc của ông Nguyễn Thăng Long mà chúng tôi vừa nhận được số 1. Chúng tôi đọc qua, thấy tôn chỉ đáng khen, nhưng văn chương thì thực chẳng đáng khen tý nào. Nhà báo: 128 phố Hàng Kênh Hải Phòng. ‒ Trống mái truyện dài của Khái Hưng, trong Tự Lực văn đoàn. Ấy là chuyện cô tiểu thư Hà Nội mê một chàng trai làm nghề chài lưới ở bãi bể Sầm Sơn, trước đây đã có đăng trên báo Phong hóa. Chúng tôi xin giới thiệu quyển sách mới có giá trị của ông Khái Hưng với bạn đọc. Sách dày 214 trang, giá 0$70, in rất đẹp, do Đời Nay xuất bản. ‒ Bắc Hà tuần báo đổi mới Bắc Hà tuần báo nghỉ ra một tháng nay, nay được tin sẽ ra lại mà đổi mới tất cả; bạn đọc hãy đón xem. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 23 (9 Janvier 1937), tr. 3. Bản báo còn giữ lại được mấy chục “Collection SÔNG HƯƠNG” từ số 1 đến số 20, trong đó có đủ 20 bài học Hán văn độc tu. Giá bán: 1$00. Vị nào ở xa, gởi măng-đa mua, chỉ gởi 1$00 thôi, tiền cước gởi về phần nhà báo chịu. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 24 (16 Janvier 1937), tr. 3. BÁO MỚI ‒ Đông Dương hoạt động (L’ Activité Indochinoise), tuần báo ra ngày thứ tư, viết bằng ba thứ chữ, xuất bản ở Vinh, do ông Võ Quý Huân chủ trương. Nhà báo: 49 Bd Destenay, Vinh. ‒ Báo Tiểu thuyết, tuần báo ra ngày thứ hai, chuyên về tiểu thuyết, do ông Vũ Đ. Chung sáng lập, ông Đỗ Văn Tinh giám đốc. Tòa báo: 12 ter Charbon, Hanoi. Chúng tôi xin giới thiệu hai tờ Đông Dương hoạt động và Báo tiểu thuyết với bạn đọc. S. H. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 24 (16 Janvier 1937), tr. 5. CÙNG BẠN ĐỌC DÀI HẠN Những vị nào mua nửa năm, bắt đầu từ 1er Août 1936, ngày báo ra đời số 1, thì đến 31 Janvier 1937 này là hết hạn. Ai chưa trả tiền thì xin mua mandat trả gấp trong tháng này cho. Còn ai không mua tiếp hạn khác nữa cũng xin gởi thơ cho nhà báo biết. Vị nào không có thơ, bản báo sẽ coi như là thuận mua thêm hạn nữa và cứ để tên trong sổ, gởi báo tiếp luôn. ***
Truyện dài “Tiếng võng đưa” – số nầy tạm nghỉ – còn đăng chừng một vài kỳ nữa hết. Khi ấy chúng tôi sẽ đăng truyện “Làm đĩ” choán cả nữa hai trang 4 – 5 này, để làm vừa lòng bạn đọc thường phàn nàn truyện dài của Sông Hương mỗi kỳ đăng ít quá.
***
Kỳ nầy nhiều bài, bài lịch sử ký sự “Tuy Lý Vương” không ra được, xin để kỳ sau. “Tuy Lý Vương” chỉ đăng còn vài kỳ nữa hết. Xong sẽ in thành sách ngay. SÔNG HƯƠNG Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 24 (16 Janvier 1937), tr. 5. ‒ Bản báo đã nhận được số 1 tờ tuần báo Nhành lúa, do ông Nguyễn Xuân Lữ làm chủ nhiệm, ông Hải Triều làm Tổng thư ký. Ấy là tờ báo tả khuynh thứ nhất xuất bản ở Trung Kỳ. Nhà báo: Rue Jules Ferry, Huế. ‒ Chúng tôi lại vừa được tin tờ Tương lai do ông Nguyễn Doãn Chí sáng lập, vắng đi một độ, đến 21 Janvier ra lại, nhưng lần nầy dưới quyền giám đốc của ông Đinh Khắc Giao. Tương lai là một tuần báo chính trị và xã hội. ‒ Nhi đồng tuần báo, tờ báo phụ nữ và nhi đồng, số ra mắt bán vào dịp Tết, có đến 500$00 đồng bạc thưởng trong bốn cuộc sổ xố. Giá báo mỗi số 0$10, một năm 5$00. Bài gửi về cho Tòa soạn ở 57 R. Doudart de Lagrée, Hanoi. Thư và mandat gởi cho Melle Hội Ký, Nam Định; Tòa trị sự và nhà in ở 60 Rue de Fer, Nam Định. ‒ Tin xuân, một tập sách nói về văn học, lịch sử và những vấn đề quan thiết, do cô Nguyễn Thị Kiêm và ông Lư Khê biên tập, sẽ ra lối 20 tháng Chạp Annam, dày 52 trang cỡ 32x24, giá 0$25. Bạn đọc hãy đón xem. Các nhà đại lý muốn lãnh bán, xin viết thư cho tác giả tại Nhà in Việt Nam, 109 Boulevard de la Somme, Saigon. ‒ Le Française par soi-même, sách tự học chữ Tây không phải thầy, của ông Nguyễn Hoài Đĩnh, Kiểm học tỉnh Hải Dương tặng, do hiệu Nam Ký xuất bản. Sách dày 194 trang, giá 0$80. Chúng tôi xin giới thiệu các báo và sách mới trên đây với bạn đọc. S. H. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 25 (23 Janvier 1937), tr. 2. Bản báo có ủy cho: M. Phan Cừ đi cổ động và thâu tiền ở các tỉnh miền Nam và vào luôn cả Nam Kỳ; M. Hồ Lê Phồn đi cổ động cho miền Nghệ Tĩnh; Trong tháng Chạp ta, có mấy người đi cổ động bán dầu sứ cho nhà công nghệ Nguyễn Đức Điểu ở Faifoo cũng cổ động cho Sông Hương ở mấy tỉnh phía bắc Trung Kỳ. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 26 (30 Janvier 1937), tr. 3; s. 27 (6 Fevrier 1937), tr. 2.
TIN LÀNG BÁO ‒ Chúng tôi vừa được tin không may ba tờ Hà Nội Báo, Tiếng Trẻ, Bắc Hà đều xuất bản ở Hà Nội đã bị Chánh phủ cùng một lần thu hồi giấy phép. Vẫn không rõ vì lẽ gì. Bản báo xin có lời chia buồn cùng ba bạn đồng nghiệp miền Bắc.
‒ Nữ Lưu tuần báo, xuất bản ở Sài Gòn, tạm đình bản trong hai tháng nay, đến ngày 29 Janvier 1937, ra lại. Nhà báo: 146 – 148 (2e étage) Rue d’ Espagne, Saigon. Chúng tôi xin giới thiệu tờ Nữ Lưu với bạn đọc. S. H. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 26 (30 Janvier 1937), tr. 4. Từ tháng Février 1937 nầy giở đi, bản báo có đặt Chi điếm cho Sông Hương ở nhà số 4 đường Tirant, Hà Nội, do ông Trần Đề quản lý, ông ấy được thay mặt cho bản báo làm ở Bắc Kỳ những việc: Cổ động cho báo; Lấy báo phần dài hạn và quảng cáo; Phát báo cho các đại lý ở Hà Nội và khắp các tỉnh Bắc Kỳ. Vậy các bạn đọc ở bắc Kỳ nếu không có sự cần phải giao thiệp với nhà báo chúng tôi ở Huế thì xin cứ giao thiệp với Trần Đề cho tiện. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 27 (6 Février 1937), tr. 1; s. 28 (20 Février 1937), tr. 1. SÁCH MỚI ‒ Người học vẽ, hài kịch ba hồi của Nguyễn Nhược Pháp, dày 60 trang, in đẹp. Không đề giá. ‒ Tần Ngọc, tập thơ có giá trị của Phạm Huy Thông, dày 45 trang, giá 0$40, in đẹp. ‒ Bạch kiếm hồng, tiểu thuyết kiếm hiệp của Tân Hiến, do Minh Phương xuất bản, dày 100 trang, giá 0$15. *** Bản báo lại vừa nhận được, của hiệu Nhật Nam, 104 phố Hàng Gai, Hà Nội gởi tặng: 1/ Vua Bà Triệu Ẩu, lịch sử tiểu thuyết, của Nguyễn Tử Siệu soạn, dày 222 trang; giá 0$50; 2/ Hai Bà đánh giặc, chuyện hai bà Trưng đánh giặc Tàu, soạn giả Nguyễn Tử Siêu, dày 382 trang; giá 0$80; 3/ Đốt cháy chùa Hồng Liên, kiếm hiệp tiểu thuyết, do Trúc Khê dịch, dày 800 trang; giá 1$50; 4/ Tinh thần phong tục Nhật Bản, sách khảo về phong tục giống dân Phù tang, do Việt Chủng biên soạn; dày 70 trang; giá 0$20; Tả quân Lê Văn Duyệt, lịch sử ký sự của Ngô Tất Tố, do nhà in Mai Lĩnh ở Hải Phòng xuất bản. Sách dày 144 trang, giá 0$60.
*** Chúng tôi lại được tin nhân dịp xuân, ông Khương Hữu Tài sẽ cho xuất bản một tập đề là Cười Tết. Bản báo xin giới thiệu các sách mới trên này với bạn đọc. S. H. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 27 (6 Février 1937), tr. 2. BÁO NGHỈ MỘT KỲ Nhân dịp Tết Nguyên đán, bản báo nghỉ một kỳ. Sông Hương số 28 sẽ ra vào ngày 20 Février 1937 tức là ngày mồng 10 tháng Giêng ta. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 27 (6 Février 1937), tr. 2. ĐANG IN ‒ Dân biểu và dân biểu Cơm thầy cơm cô hai thiên phóng sự trong một cuốn sách của VŨ TRỌNG PHỤNG Éditions Minh Phương, 13 Rue de Coton, Hanoi ‒ Giông tố, cả truyện Thị Mịch nữa, nhưng chỉ lấy nhan đề Giông tố của VŨ TRỌNG PHỤNG Éditions Văn Thanh, Rue de Pont en bois, Hanoi Nhà in TÂN DÂN phát hành. Sách dày ngót 400 trang, tuy giá giấy cao 30 % mà vẫn bán giá đặc biệt, như đã tuyên bố: 0$50 mỗi cuốn. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 27 (6 Février 1937), tr. 5.
COLLECTION SÔNG HƯƠNG từ số 1 đến số 27, trong đó có đủ 26 bài học Hán văn độc tu và cả một quyển lịch sử ký sự Tuy Lý Vương của Trần Thanh Mại, đều là những tác phẩm rất có giá trị, nên mua ngay, để dành mà đọc, nếu nhỡ cơ hội, không kiếm đâu ra. Giá 1$35. Ai ở xa muốn mua, gửi mandat mua, chỉ gởi 1$35 là đủ. Còn muốn gởi récommandé cho chắc chắn thì xin gởi mandat 1$50. Tại nhà báo chỉ còn chừng mấy chục collections mà thôi, mua mau kẻo hết. SÔNG HƯƠNG Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 27 (6 Février 1937), tr. 6. AI MUỐN THƯỞNG XUÂN Hãy đón xem tập VÌ XUÂN của nhà sách Kinh Đô thư quán (Librairie de la Capitale) ở Huế, xuất bản, bìa đẹp, giấy tốt, có thơ của cụ Sào Nam và các thi sĩ khác, nhiều chuyện ngắn hay… Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 27 (6 Février 1937), tr. 8. Cùng ông Đông Trúc, Trước kia bản báo có tiếp được bài của ông nhưng không đăng, vì việc đã cũ rồi, không muốn dở lại nữa. Lệ nhà báo nào cũng vậy, không đăng thì thôi, không trả lại bản cảo, cũng không có phúc thơ. Nay được thơ ông hỏi về bài ấy, bản báo xin kính đáp mấy lời như trên để ông rõ. SÔNG HƯƠNG Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 28 (20 Février 1937), tr. 2.
SÁCH BÁO MỚI ‒ Khuyến học tạp chí, do ông Nam Ký ở Hà Nội chủ trương, trước đây vắng đi một độ, nay đã ra lại, lấy khổ nhỏ, đóng thành tập, dày trên 120 trang, giá 0$25. Trong tập mới ra ngày 1/2/1937 có đăng hết truyện Thi sĩ Kỳ Phong của cô Lệ Chi và một bào nói về tư tưởng André Gide của ông Phạm Quỳnh. ‒ Đàn muôn điệu, tập thơ và truyện ngắn của hai ông Liêu Kỳ Lộc và Quỳnh Dao, khổ nhỏ, giá 0$10. ‒ Chế độ Lao động ở Đông Dương một cuốn sách nhỏ, sao lục lại các sắc lệnh sửa đổi chế độ lao động xứ nầy mà chính phủ vừa ban bố cuối năm vừa qua, có cả hai bản chữ Pháp và chữ quốc ngữ, rất tiện lợi cho người đọc. Sách dày 112 trang, giá 0$12, do ông Tam Thanh biên dịch, nhà in Mai Lĩnh ở Hải Phòng xuất bản. ‒ Chúng tôi lại vừa nhận được tin cuối tháng Février ông Amedée Clémenti ở Hưng Yên, Bắc Kỳ, nguyên giám đốc báo L’ Argus Indochinoise trước đây, sẽ cho ra một quyển sách đề là: Les destinées de l’ Indochine: Indépendance, Autonomie ou Integration? khảo về tình thế hiện thời xứ Đông Dương và các nguyên nhân đã đưa nó vào con đường khốn khổ mà cái tệ ăn hối lộ của bọn quan lại là một. Tác giả lần lượt sẽ đưa trình giữa dư luận những phương thuốc mà ông hy vọng, nếu đem thi hành, sẽ làm cho xứ này được thuyên bệnh. Một quyển sách chắc sẽ được nhiều người để ý. Giá định bán 0$60. Mua buôn cứ giao thiệp ngay với tác giả, sẽ được hoa hồng 20 %. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 28 (20 Février 1937), tr. 4. BỘ XÃ HỘI TIỂU THUYẾT GIÔNG TỐ của VŨ TRỌNG PHỤNG cả truyện Thị Mịch sẽ xuất bản trong “Tủ sách Tinh thần mới” của nhà xuất bản Văn Thanh. Sách dày 3 – 400 trang, in rất đẹp. Trọn bộ: 0$50 Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 28 (20 Février 1937), tr. 7. NHỮNG SỐ ĐẶC BIỆT VỀ MÙA XUÂN Năm nay, không biết vì đâu, những số báo đặc biệt về Tết và mùa xuân ra nhiều quá. Ngoài những số của các đồng nghiệp chúng tôi còn nhận được những tập sau nầy: – Tin Xuân của cô Nguyễn Thị Kiêm và ông Lư Khê, giá 0$25; – Ngày Xuân của Thái Lai, Tùng thư ở Thanh Hóa xuất bản, giá 0$09; – Sách Xuân của hiệu Hoàng Anh ở Sa Đéc, giá 0$15; – Nắng Xuân của một số bạn ở trẻ ở Quy Nhơn như Trọng Minh, Hàn Mặc Tử, v.v… Giá 0$10. Chúng tôi xin có lời cảm ơn các tác giả và giới thiệu những tập trên đây với bạn đọc. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 28 (20 Février 1937), tr. 4. Kỳ này, vì thợ nhà in phải nghỉ luôn ba buổi để đi đón ông Godart nên công việc đình trệ, báo ra chậm hai hôm, vậy xin bạn đọc lượng thứ. S. H. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 29 (27 Février 1937), tr. 2. SÁCH MỚI Bạn đồng nghiệp Đào Trinh Nhất, chủ nhiệm báo Mai trong Nam, vừa cho ra một lần hai quyển sách có giá trị: 1/ Phan Đình Phùng, lịch sử ký sự, thuật thân thế vị anh hùng cận đại đứng đầu đảng Văn thân chống cự lại quân Pháp, trước đây đã có đăng trên báo Mai. Sách dày 292 trang, giá 0$80, do nhà in Mai Lĩnh ở Hải Phòng xuất bản. 2/ Nước Nhật Bản 30 năm duy tân, khảo về lịch sử cuộc duy tân của nước Nhật. Một quyển sách viết rất công phu, có nhiều tranh ảnh, dày 300 trang, giá 0$90, do nhà in Đắc Lập ở Huế ấn hành và xuất bản. Chúng tôi xin giới thiệu hai quyển sách mới của ông Đào Trinh Nhất với bạn đọc. S. H. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 29 (27 Février 1937), tr. 5. Số báo 29 đáng lẽ ra ngày thứ bảy 27 Février, vậy mà đến thứ ba 2 Mars mới ra được; về sự chậm trễ ấy, chúng tôi đã có lời cáo lỗi với bạn đọc. Trễ một kỳ rồi trễ mãi. Nên số 30 này, thấy không thế gì cho ra kịp ngày thứ bảy tuần trước, 6 Mars, chúng tôi buộc lòng phải nín luôn, để thứ bảy tuần này, 13 Mars, mới ra. Như vậy rồi sau này mới được ra đúng ngày như trước. Xin bạn đọc hiểu cho và thứ lỗi cho một lần nữa. S. H. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 30 (13 Mars 1937), tr. 2. SÁCH MỚI ‒ Tiêu Sơn tráng sĩ, truyện dài lịch sử có giá trị của ông Khái Hưng. Sách thuộc loại Lá Mạ, trọn bộ hai quyển, giá mỗi quyển 0$25, do Đời Nay xuất bản. ‒ Giai cấp đấu tranh, của ông Phạm Văn Điều, khảo về sự tranh đấu giữa hai giai cấp hữu sản và vô sản. Một quyển sách rất nên đọc, nhất là trong lúc ở xứ ta đương có phong trào lao động, tuy rằng đây chỉ mới là “lược khảo”. Sách dày 28 trang, giá 0$15, do Văn Hóa thư xã ở Sài Gòn xuất bản. ‒ Danh văn Âu Mỹ, của ông Nguyễn Giang, thu góp và dịch những áng văn hay của các văn hào Âu Mỹ, phần nhiều là Pháp, như Victor Hugo, Alfred de Musset, Alfred de Vigny, Beaudelaire, v.v… Sách thuộc bộ “Âu Tây tư tưởng” do ông Nguyễn Văn Vĩnh trước đây chủ trương, nay ông Nguyễn Giang kế nghiệp. Dày 162 trang, không đề giá. ‒ Nam nữ bảo toàn, in lần thứ hai, của ông Lê Huy Phách, y sĩ ở Hà Nội tặng. Xin nói mau: Đây là một quyển sách nên đọc, nhất là đối với các bạn thanh niên nam nữ. Đọc để thấy những kết quả khốc hại của sự dâm dục quá độ nó có thể đưa một dân tộc đến chỗ trụy lạc, hơn nữa, diệt vong. Sách chia làm hai phần: phần thứ nhất khảo về bệnh của đàn bà, phần thứ hai, các thứ bệnh phong tình mà đàn ông hay đàn bà đều có thể mắc phải; có tranh ảnh rất rõ để giúp cho sự nhận thấy của người đọc. In lần thứ hai, quyển Nam nữ bản toàn tỏ ra được nhiều người hoan nghinh và hoan nghinh một cách đích đáng. Sách dày 112 trang, giá 0$60. Chúng tôi xin giới thiệu các sách mới trên đây với bạn đọc. S. H. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 30 (13 Mars 1937), tr. 3. BÁO MỚI Bản báo vừa nhận được tin báo Bắc Hà, nghỉ ra mấy tháng nay, ngày 10 Mars, đã tái bản với số đặc biệt Nắng Xuân. Tòa báo 19 phố Cao Đắc Minh, Hà Nội. Tiểu thuyết thứ ba, do ông Mai Lĩnh xuất bản, tuần báo chuyên mặt tiểu thuyết, do nhiều cây bút có tiếng biên tập, như Vũ Trọng Phụng, Ngô Tất Tố, v.v… Nhà báo: 57 phố Phúc Kiến, Hà Nội; giá báo: một năm không phụ trương: 2$50; một năm có phụ trương: 4$00 Tinh hoa, tuần báo văn chương và mỹ thuật do ông Đoàn Phú Tứ chủ nhiệm kiêm chủ bút, ông Vũ Đình Liên quản lý. Bộ biên tập có các ông: Thế Lữ, Nguyễn Nhược Pháp, Đỗ Đức Thu, v.v… Số 1 ra vào ngày 13 Mars 1937. Nhà báo: 44 phố Richaud, Hà Nội. Cá ngựa và Thể thao, báo ra ngày thứ ba và thứ bảy, chuyên về thể thao và đua ngựa, do cô Nguyễn Ngọc Kỳ chủ trương. Tòa báo: 44 Quai Clémenceau, Hà Nội. Giá báo: một năm 8$00; nửa năm 4$00; mỗi số 0$10. Chúng tôi xin giới thiệu bốn tờ báo mới trên đây với bạn đọc. S. H. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 30 (13 Mars 1937), tr. 4.
1. Nữ lưu phận sự Bà thượng Lê Trung Ngọc ở Hà Nội vừa cho xuất bản một quyển sách nhỏ đề là Nữ lưu phận sự, nói về những bổn phận của người đàn bà từ lúc còn con gái, đến lúc làm vợ và làm mẹ. Vấn đề giáo dục ở xứ ta vốn ít được người để ý đến. Cho nên tiếp được quyển sách của bà thượng Lê, chúng tôi hăm hở mở ra đọc ngay, hy vọng sẽ được biết một phương pháp mới về sự giáo dục phụ nữ. Nhưng, hình như chúng tôi đã chẳng biết thêm được chút gì. Vì cũng vẫn những lời răn dạy cũ kỹ ấy, vẫn cái khuôn mẫu ngàn xưa ấy, để đào tạo nên những hạng đàn bà chỉ biết cúi đầu, vâng lời, phục tòng, và quanh quẩn trong xó bếp. Bà thượng không nói đến sự quan hệ giữa đàn bà và xã hội, vì bà tin rằng chỉ có gia đình là quan hệ thôi. Nhưng chúng tôi tưởng bà nghĩ như thế khí hẹp. Vì đàn bà, cũng như đàn ông, là một yếu tố của xã hội, và do những định luật của xã hội chi phối. Vậy không thể, trong lúc nói về đàn bà, rời họ khỏi xã hội được. Quyển Nữ lưu phận sự, bà thượng Lê Trung Ngọc soạn ra bán lấy tiền giúp Hội Trung Ký tương tế ở Bắc Kỳ, và các nạn dân mới bị hỏa tai ở chung quanh Hà Nội. Cái mục đích thật đáng khen, nhưng chúng tôi chẳng dám vì mục đích ấy mà bỏ qua không nói đến những tư tưởng sai lầm trong quyển sách của bà. 2. Tiếng đoạn trường Tiếng đoạn trường, tức La porte étroite của André Gide tiên sinh, do ông Đỗ Đình Thạch, cử nhân văn chương dịch, ông Phạm Quỳnh đề tựa. Ấy là một chuyện tình rất cảm động, nó biểu lộ, cũng như bao nhiêu tác phẩm của Gide, cái chí muốn vượt lên trên cái nhân loại tầm thường để đi đến cái thế giới cao siêu, sau khi trải qua bao nỗi đau đớn, khó khăn. Ông Đỗ Đình Thạch, một trang thanh niên tân học đã chịu nhiều ảnh hưởng của nhà đại văn hào Pháp, đem dịch chuyện nầy ra quốc văn thực đã làm một việc rất có đặc sắc, và lột được hết tinh thần của nguyên văn, tuy rằng lối đặt câu của ông thỉnh thoảng không được An Nam lắm. Sách dày 92 trang, giá 0$35, do hiệu Nam Ký, Hà Nội, xuất bản. 3. Lạnh lùng Truyện dài của ông Nhất Linh trong Tự Lực văn đoàn. Lạnh lùng là chuyện một thiếu phụ góa chồng bị cái xã hội lập trên một nền luân lý quái gở, chật hẹp buộc phải suốt đời ở trong cảnh lẻ loi để thủ tiết với người bạn khuất mặt, tuy rằng nàng không thể sống mãi trong sự lạnh lùng. Truyện nầy trước đây đã có đăng trên báo Ngày nay, được bạn đọc đặc biệt hoan nghinh. Sách dày 124 trang, giá 0$28, in đẹp, do Đời Nay xuất bản. 4. Huyền không động Chúng tôi lại vừa nhận được quyển Huyền không động, có phụ thêm truyện Lã Mai công chúa, trước đây đã đăng trên Hà Nội báo, của ông Lưu Trọng Lưu tặng. Tác phẩm của ông Lưu thuộc loại truyện thần tiên, đọc thấy rất kỳ lạ, và như dẫn ta vào một thế giới huyền ảo, xa hẳn cuộc đời ta sống. Trên miếng đất văn học, ông Lưu Trọng Lư xưa nay vẫn như ở biệt hẳn ra một nơi quạnh vắng. Với quyển Huyền không động nầy, ông lại đi xa chút nữa, đến một chỗ càng quạnh vắng hơn. Sách này 180 trang, giá 0$60, do nhà Hội Ký ở Nam Định xuất bản. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 31 (20 Mars 1937), tr. 3. CÙNG CÁC ĐẠI LÝ Còn nhiều đại lý có đến luôn ba bốn tháng nay, lại có nhà từ ngày báo ra đến giờ, chưa hề làm relevé [a] gởi tiền trả chúng tôi, thực các ngài đã gây một sự thiệt thòi lớn cho nhà báo quá. Vậy tiếp được số báo nầy, xin những ai chưa làm relevé, hãy làm ngay và mua mandat gởi trả chúng tôi, rất cảm ơn. SÔNG HƯƠNG Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 31 (20 Mars 1937), tr. 3. Chú thích [a] relevé (chữ Pháp): bản kê.
BÁO “LE TRAVAIL”
BỊ CẤM Ở TRUNG KỲ
Chúng tôi xin có mấy lời mến tiếc bạn đồng nghiệp. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 31 (20 Mars 1937), tr. 3. CÙNG BẠN ĐỌC Vì như một sự dĩ nhiên, nên không cần phải nhắc lại nhiều lần rằng tờ báo nầy chỉ sống về độc giả của nó. Thế mà tính ra, hãy còn đến gần nửa số người mua dài hạn, hoặc một năm, hoặc sáu tháng, từ ngày báo ra đến giờ, chưa hề giả cho chúng tôi đồng nào, như thế e ngặt cho chúng tôi quá. Vậy mong các bạn, nếu thực lòng yêu tờ báo nầy, kíp mua mandat gởi trả tiền cho chúng tôi. Lại những người mua sáu tháng trả tiền rồi, đã hết hạn, và nhận mua thêm, cũng nên mau gởi trả tiền chúng tôi một thể. Đa tạ. SÔNG HƯƠNG Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 31 (20 Mars 1937), tr. 4.
Thời thế tuần báo chính trị và văn chương, đã ra số 1 ngày 22-3-37 tại Hà Nội. Bộ biên tập gồm có các ông Lê Tràng Kiều, Nguyễn Đức Quỳnh, Lương Viết Hồng, Lê Văn Siêu, Trương Tửu, toàn là những cây bút có tên tuổi trong làng báo. Báo quán: 80 phố Maréchal Pétain, Hanoi. Giá báo: một năm 2$30; sáu tháng: 1$20; mỗi số: 0$05. Rassemblement, tuần báo chữ Pháp, chú trọng về chính trị, kinh tế, xã hội; ra ngày thứ ba, do ông Phan Tử Nghĩa chủ trương. Một tờ báo tả khuynh rất đáng đọc. Nhà báo: 30 Rue de Richaud, Hanoi. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 32 (27 Mars 1937), tr. 2. SÁCH MỚI Tây-ban-nha 1936 ‒ Ấy là một tập nhỏ, trong, tác giả ‒ hai ông Vạn Thế Dân và Vạn Thế Sơn, ‒ vẽ lại cho ta cái cảnh thương tâm hiện diễn ở nước Tây-ban-nha, gây nên bởi cuộc nội chiến bắt đầu từ mùa hè năm ngoái. Cái thể truyện ngắn hai ông dùng có thể làm cho người đọc tưởng đó là những chuyện bịa. Nhưng không, ấy chỉ là những chuyện có thật, có từ sách của nhiều nhà văn các nước như Ilya Ehrenbourg, Gabriel Peri, Robert-Jeans Longdet, J.E. Pouterman, đã từng đến Tây-ban-nha, được mục kích những hành động tàn bạo của quân phát-xít và sự dũng cảm, hào hiệp của chiến sĩ bình dân, rồi về thuật lại. Quyển Tây-ban-nha 1936 do ông Hải Triều đề tựa, cô Ngọc Liên xuất bản, giá 0$15. Nghiệp đoàn lao động, cuốn 1, do ông Khuất Duy Tiến soạn, Xã hội tùng thư xuất bản, giá 0$10, giải rõ về ý nghĩa, lịch sử, cách tổ chức của nghiệp đoàn. Thực là một quyển sách rất có ích mà mỗi người lao động cần phải đọc, để tự trù bị laaffn trong việc lập nghiệp đoàn có hy vọng sẽ sẽ được thực hiện sau này. Chúng tôi xin giới thiệu các sách mới trên đây với bạn đọc và có lời cảm ơn các tác giả. S. H. Nguồn: Sông Hương, Huế, s. 32 (27 Mars 1937), tr. 3.
Báo Sông Hương dưới quyền tôi chủ nhiệm, vì tài chánh quẫn bách nên đình bản. Nay tôi đã nhường quyền tục bản lại cho ông Nguyễn Cửu Thạnh. Sông Hương tục bản sẽ gởi kế tiếp cho các bạn mua dài hạn đã trả tiền rồi. Còn các bạn đọc Sông Hương cũ, phần nhiều đã tám tháng (từ 1er Août 1936 đến 30 Mars 1937) mà chưa trả tiền, thì khi tục bản, nhà báo cũng sẽ gởi cho. Các bạn ấy, về sự trả tiền, xin trả cho tôi (Phan Khôi) rồi tôi sẽ tính mà trả lại cho ông Nguyễn Cửu Thạnh, chủ nhiệm mới. Nay kính cáo. TÁI BÚT: Mandat xin đề cho “Phan Khôi, Huế” mà thôi, chứ đừng thêm chữ gì hết. PHAN KHÔI Chủ nhiệm cũ báo Sông Hương, Huế Nguồn: Sông Hương, tục bản, Huế, s. 1 (19 Juin 1937), tr. 1.
|