Một cái cơ quan của chánh phủ mà người ta cho là cần thiết lắm ở xứ nầy, tiếng Pháp kêu là “Service de Sureté” đó, thấy báo Tàu đôi khi nói đến, gọi là “công an cuộc”, còn An Nam ta, người Trung-Bắc kêu quen là “sở mật thám”, người Nam kỳ, - “sở lính kín”.

Chữ “công an” nếu dịch ra tiếng Pháp thì nói là “Sécurité publique” cũng giống nghĩa chữ “Sureté”, trúng hơn, đến nếu kêu bằng lính kín hay mật thám thì thật là không trúng chút nào hết.

Chẳng những nó không ăn nghĩa với cái tên bằng chữ Pháp mà lại cũng không nhằm với sự thiệt.

Lính kín hay mật thám cũng vậy, có nghĩa là biết trước được những điều kín nhiệm bí mật của kẻ gian phi, nhứt là sự âm mưu của bọn phản chánh phủ.

(Tòa kiểm duyệt bỏ đoạn nầy)

Vậy thì, mật [….](*) Nếu đức Khổng Tử còn sống ở ngày nay, ngài sẽ lặp lại cái giọng cũ “cô bất cô cô dã”, học trò của ngài thở dài và than rằng : “Kín chẳng kín, kín thay ! kín thay !”

Không có đức Khổng Tử, cũng còn có lão Tha Sơn nầy. [….]^(*) lão ấy làm phiền lắm. Trời ơi !

Mà chữ “an” đó người ta cũng đọc là “yên”. Chữ nếu lại phải cấm nữa, đừng cho kêu là “công yên”, sợ nó thành ra tiệm công yên, là tiệm hút, thì lại càng bậy lắm.

THA SƠN

Trung lập, Sài Gòn, s.6142 (8.5.1930)

© Copyright Lại Nguyên Ân 2006